Aby poprawnie wyświetlić stronę wymagana jest najnowsza wersja przeglądarki.
Aby poprawnie wyświetlić stronę wymagana jest najnowsza wersja przeglądarki.
Zaktualizuj Internet Explorer bądź zainstaluj inną przeglądarkę.
Wpis został dodany do czytelni.Zamknij komunikat
Wpis usunięty.Zamknij komunikat
PONIN
PONIN
dawn. Punino, niem. Niedergrund
Wieś znana od 1387 r., kiedy to należała do Jana Punińskiego i Zygfryda wójta kościańskiego z rodu Ćwieków. Od tego czasu do pocz. XVI w. należała do Punińskich z rodu Ćwieków, następnie własność Wojciecha Brodzkiego, potem znowu w rękach rodu Punińskich. W roku 1613 jako właściciele znani Krzysztof, Józef i Maciej Punińscy. W latach 1658-1672 Ponin należał do Wojciecha Dąbrowskiego z Bukowca. Po roku 1678 wieś nabył Stanisław Czochron, od którego w 1694 r. odkupił ją Adam Cerekwicki z Kokorzyna. W roku 1697 Ponin kupił Franciszek Gajewski z Białcza. Odtąd należał do majętności białeckiej. Po Franciszku Gajewskim dobra odziedziczyli jego córka Ludwika wraz z mężem Władysławem Radomickim, a po nich z kolei Józef Radomicki. Po jego śmierci dziedziczyła jego siostra Izabela wraz z mężem Izydorem Zakrzewskim. Ich syn Ignacy sprzedał klucz białecki, a więc i Ponin, baronowi Janowi Balcerowi Szlichtyngowi, który wkrótce sprzedał m. in. Kobylniki, Krzan i Ponin Wincentemu Zbijewskiemu. Odtąd Ponin związany z dobrami Kobylniki znajdował się w rękach ich kolejnych właścicieli (patrz Kobylniki). W 1888 r. powierzchnia samego folwarku wynosiła 187,57 ha.
ZESPÓŁ FOLWARCZNY usytuowany na pn. od zabudowań wsi niedaleko drogi do Kobylnik, od której prowadzi brukowana częściowo droga. Na mapie z 1827 r. istniało tu podwórze ze stawem w narożu pd.-zach., z zabudowanymi pierzejami zach., pn., wsch. i częściowo pd. Obecnie zespół składa się z podwórza i budynku rządcówki usytuowanego na pn.-zach. od dziedzińca. Podwórze na rzucie prostokąta o dłuższej osi pn.-wsch.-pd.-zach. ze spadkiem terenu w kierunku pd.-zach. Wjazdy na teren dziedzińca usytuowane od strony pn. i pd.-zach. Na pd. od podwórza nieduży staw. Z dawnej zabudowy zachowana w pierzei pn.-wsch. stodoła (I), w pierzei pd.-wsch. stodoła (II) ze spichlerzem, a od strony pn.-zach. obora z końca XIX w., murowana z cegły, na podmurówce z kamienia, nakryta dachem dwuspadowym, częściowo przebudowana z ciekawymi półkoliście zamkniętymi otworami w ścianach szczytowych poddasza wypełnionych ażurowo ułożoną cegłą.
Niegdyś w pierzei pd.-zach. znajdował się chlew, rozebrany w końcu lat 80. XX w. Obecnie w tym miejscu nowy budynek inwentarski.
RZĄDCÓWKA wzniesiona ok. 1890 r., murowana z cegły, na podmurówce z kamienia, parterowa, z użytkowym poddaszem, nakryta dachem dwuspadowym. Zbudowana na planie prostokąta o dwutraktowym układzie pomieszczeń. Elewacje tynkowane, z zachowanym częściowo detalem. Elewacja frontowa sześcioosiowa, pokryta boniowaniem z otworami ujętymi w ozdobne opaski z uszakami. Wejście do budynku od strony pn.-wsch. poprzedzone drewnianą werandą. Powyżej w połaci dachowej dwuosiowa duża wystawka ze szczytem zakończonym ozdobnymi sterczynami. Tylna elewacja pozbawiona boniowania i opasek okiennych, z jednoosiową wystawką, także ze sterczynami. Elewacje szczytowe częściowo zmienione.
STODOŁA (I) zbudowana w 1891 r., murowana z cegły, na wysokiej kamiennej podmurówce, nakryta dachem dwuspadowym pokrytym dachówką karpiówką. Wzniesiona na planie prostokąta o dwóch podwójnych klepiskach. Elewacje pozostawione w kamieniu w partii cokołu, powyżej tynkowane bez detalu, ściany szczytowe ceglane z pionowymi otworami wentylacyjnymi. W szczycie pn.- zach. data "1891".
STODOŁA (II) ze spichlerzem, wzniesiona w 1899 r., murowana z cegły, na częściowo kamiennym cokole, dwukondygnacyjna, z poddaszem w części pd.-zach. gdzie wykorzystano spadek terenu, nakryta dachem dwuspadowym. Zbudowana na planie prostokąta z dwoma podwójnymi klepiskami w części stodoły. Elewacje tynkowane, szczyty pozostawione w cegle. W dolnej partii elewację obiega cokół o zróżnicowanej wysokości spowodowanej spadkiem terenu. Na cokole wsparte odcinkowo zamknięte ślepe arkady biegnące przez wszystkie elewacje. W partii spichrzowej niewielkie, zamknięte odcinkowo okna. W szczytach wąskie pionowej szczeliny wentylacyjne i data budowy "1899".
Źródło:
Redakcja naukowa serii prof. dr hab. Jan Skorutowicz "Dawne budownictwa folwarczne"
Jolanta Goszczyńska, Majątki Wielkopolskie, Tom V, Powiat Kościański, Wydawnictwo Muzeum Narodowe Rolnictwa i Przemysłu Rolno Spożywczego w Szreniawie 1998r., wyd. cyt., s. 184-185